Doorgaan naar hoofdinhoud subline-curl

Chinese kerk of kerk in China?

Ds. Xu Xiaohong, die vorig jaar benoemd werd tot voorzitter van de Driezelf Patriottische Beweging, de officieel geregistreerde protestantse kerk in China, benadrukte onlangs dat zijn kerk een Chinese kerk wil zijn. (zie https://www.scmp.com/news/china/politics/article/3001240/official-head-chinas-protestant-churches-says-religions-must-be)

Hij ondersteunt daarmee nadrukkelijk de in 2018 door de Chinese president Xi ingezette campagne om alle vijf door de Chinese overheid erkende godsdiensten te ‘sinificeren’, Chinees te maken. Ds. Xu legt uit dat dat betekent dat de kerk van Westerse invloeden moet worden vrijgemaakt, vooral als die voor maatschappelijke onrust zouden zorgen.

Het is een verwijzing naar de protestantse zendingsgeschiedenis die min of meer samenvalt met de ‘eeuw van de schaamte’, de 19e eeuw als periode waarin het imperialistische Westen belangrijke delen van China koloniseerde. Het christendom werd en wordt mede daarom in China vaak afgedaan als een vreemde, buitenlandse, religie. Men haalt dan graag het gezegde aan: ‘een christen meer, een Chinees minder. Desondanks is het christendom een gevestigde godsdienst geworden, twee godsdiensten zelfs, omdat katholicisme en protestantisme worden onderscheiden, met in totaal misschien wel honderd miljoen gelovigen (ongeveer 7% van de bevolking).

Het overgrote deel van die gelovigen is lid van een van de talloze protestantse huiskerken die China telt. Huiskerken zijn bijna zonder uitzondering niet-geregistreerde kerken. Zo nadrukkelijk ds. Xu de ‘sinificatie’-campagne ondersteunt, zo uitgesproken stellen de leiders van de huiskerken zich op tegen alle overheidsbemoeienis. Sinds september vorig jaar zijn daarom meerdere huiskerkgebouwen gesloten en zijn predikanten en gemeenteleden van de grootste en bekendste huisgemeenten, in met name de steden Beijing, Chengdu (hier op een foto voordat de Vroege Regen Verbondskerk werd gesloten)  en Guangzhou, gearresteerd en vastgezet. 

Hoe Chinees moeten kerken in China zijn? Het is de vraag naar de contextualiteit van het christendom die altijd en overal gesteld moet worden. Het is de vraag naar de relatie van Evangelie en cultuur, naar het geloven-in-context.

In het kader van de sinificeringscampagne heeft de Driezelf-kerk – en hebben alle andere officieel erkende religieuze organisaties - een vijfjarenplan opgesteld waarin wordt aangegeven hoe de Chinese tradities verweven (moeten) gaan worden in de kerkelijke praktijk. Dat betreft de liturgie, de tekst en muziek van liederen, de kleding van voorgangers en de inrichting van kerkgebouwen. Het betreft ook aandacht voor het traditionele schoonschrijven en de schilderkunst. Het zou zelfs om een nieuwe, meer contextuele, vertaling van de Bijbel kunnen gaan.

Hoe kan de Chinese traditie/cultuur zich verhouden tot Christus?

Hoe groot kunnen tegengestelde posities zijn? In zijn nog immer actuele boek Christ and Culture (1951) beschrijft de Noord-Amerikaanse theoloog Reinhold Niebuhr vijf mogelijke posities, waarvan de meest extreme ‘Christus van de cultuur’ en ‘Christus tegenover de cultuur zijn’.  In het China van president Xi is er nauwelijks plaats voor de meer genuanceerde tussenposities.  Maar de Chinese kerken, al dan niet geregistreerd, zullen voor het ontwikkelen een werkelijk contextuele theologie de steeds dramatischer kloof die nu aan het ontstaan is, moeten overbruggen.

In de komende weken zal ik (Tjeerd) via deze website verder schrijven over de recente ontwikkelingen rond Kerk en Samenleving in China. Daarbij zal ik de inzichten van Niebuhr verbinden met onze ervaringen wat betreft de relatie tussen geloof en cultuur  in Hong Kong en China. 

Leusden, 24 maart 2019.

Tjeerd de Boer en Kathleen Ferrier.

Was deze informatie zinvol?
We hebben je feedback ontvangen, dankuwel!

Om deze pagina verder te verbeteren zijn wij benieuwd waarom u deze pagina wel of niet zinvol vond. U kunt ons helpen door de onderstaande vragen in te vullen.

Mogen we je contactgegevens voor eventuele verdere vragen? (niet verplicht)

Andere verhalen

Uit dit project