Let op Hong Kong !
Chinezen hebben veel met getallen. Die staan symbool voor gevoelens en oordelen. Waren eerder de getallen 4 ( het ongeluksgetal in China) en 6 weer reden voor blokkades op het Chinese internet, ze refereren immers aan 4 juni, de dag waarop, dit jaar dertig jaar geleden, het bloedbad op het Plein van de Hemelse Vrede in Beijing plaatsvond, daar is nu ook het getal 9 bijgekomen.
9 juni, de dag dat men in Hong Kong massaal de straat opging in wat door sommigen “de grootste protesten ooit” genoemd worden. Aantallen demonstranten variëren van 240.000 (volgens de politie en officiële media) tot meer dan een miljoen (de organisatie). Vrienden in Hong Kong lieten opgewonden weten dat ze drie uur hebben moeten wachten bij het startpunt, Victoria Park, voordat hun deel van de stoet zich in beweging kon zetten.
Men ging de straat op om te protesteren tegen wetgeving waardoor het uitleveren van burgers in Hong Kong aan landen waarmee er geen uitleveringsverdrag is, mogelijk wordt. Als deze wetgeving wordt aangenomen betekent dat volgens velen dat ieder land, en dus ook China, om uitlevering kan vragen. Deze wetgeving raakt dus aan het gevoel van veiligheid zoals dat in door grondwet van Hongkong gegarandeerd wordt. Sinds 1997 is de voormalige Brits Kroonkolonie weer teruggegeven aan China, maar wel onder de voorwaarde dat de stad 50 jaar de tijd krijgt de overgang naar China te maken, waarbij de in de grondwet vastgelegde burgerrechten gerespecteerd dienen te worden. Daarom wordt er gesproken van Eén land, Twee Systemen, het politiek autoritaire systeem van China en het systeem van Hong Kong waar democratische rechten gerespecteerd worden.
Die komen dus door deze wetgeving onder druk te staan. Daartegen zijn niet alleen politieke activisten, zoals de mensen van Occupy Central en van de Paraplu-beweging die in 2014 gedurende 76 dagen het hart van de stad bezet hielden, in verzet gekomen. Ook het internationale bedrijfsleven, verschillende Kamers van Koophandel en diplomatieke vertegenwoordigingen in Hong Kong hebben hun grote zorg over het voorliggende wetsvoorstel uitgesproken. Met deze wetgeving zou Hongkong in één klap haar meerwaarde als scharnierpunt tussen Oost en West en als gunstige vestigingsplek voor het internationale bedrijfsleven, kwijt zijn. Op grond van deze zorgen is de wetgeving enigszins aangepast. Maar desondanks gingen gisteren ook sectoren die niet geacht worden te protesteren de staat op. Terwijl de politieke moed om te protesteren de afgelopen maanden juist wat tanende leek, -ik was zelf een paar weken geleden in Hong Kong en merkte bij mijn studenten en voormalige collega’s een bepaalde gelatenheid-, lijkt het politiek activisme, een nieuwe “boost” gekregen te hebben.
Vraag is waar dit toe zal leiden. Carry Lam, de Chief Executive, de burgemeester van Hong Kong, zegt vast te houden aan de wetgeving, ook al is de bespreking van het wetsvoorstel uitgesteld. Als argumenten voor haar halsstarrigheid gebruikt ze de eerder genoemde aanpassingen en het feit dat er tegen uitlevering de mogelijkheid zal zijn juridisch bezwaar te maken.
Ik heb vijf jaar in Hong Kong gewoond, lang genoeg om niet hoopvol te zijn wat deze wetgeving betreft. Die wordt gewoon doorgedrukt. Daarmee word ik opnieuw bevestigd in mijn overtuiging hoe belangrijk het voor de wereld is om ontwikkelingen in Hong Kong scherp in de gaten te houden. Hongkong is namelijk een blauwdruk, voor wat de toenemende invloed van China wereldwijd betekent, ook voor ons in Europa. Uiteindelijk is en blijft China een autoritaire staat, daarin moeten we niet naïef zijn. Zo maakte president Xi Jinping zelf duidelijk bij de viering van 20 jaar overdracht van de stad, dat hij een “rode lijn trekt, die men niet dient te overschrijden”.
Moeten we daarom bang zijn voor China? Nadrukkelijk niet. Maar we moeten wel voorbereid zijn, want we hebben met China te maken en zullen er in toenemende mate mee te maken krijgen. Wat Hong Kong ons ook nu weer leert is dat we als Europa een eigen agenda moeten hebben, scherp weten wat wij wel en niet willen van en met China. Daarom bepleit ik de ogen op Hong Kong gericht te houden. De komende dagen, maar ook de dagen, weken, maanden die volgen, ook als de aandacht van de media weer is verslapt. Het kan ons veel leren over de grootmacht waarmee we te maken hebben en krijgen.
Kathleen Ferrier
Kathleen schreef deze column voor de Belgische krant De Morgen, die verscheen op 11 juni.
We blijven de gebeurtenissen in Hong Kong op de voet - en met spanning - volgen. Kathleen was te gast bij een uitzending van het NPO 1 radioprogramma Met het Oog op Morgen, Tjeerd bij Uitgelicht van de tv-zender Family Seven, afgelopen woensdag.
Belangrijk om te delen is de 'urgente oproep' van de Hong Kong Christian Council, de Raad van Kerken in Hong Kong:
http://www.hkcc.org.hk/acms/content.asp?site=hkccnew&op=showbyid&id=75509
