Alles voor een beter leven …

Samen met collega Petri ben ik twee dagen op stap met onze Ghanese partner AG Care. Zij vangen straatmeisjes op, die vanuit het arme Noord-Ghana naar de hoofdstad Accra komen, de meesten om als drager op de grote markt te gaan werken. We bezoeken hun werk in het noorden: wat gebeurt er met meisjes die terugkeren na hun training in het opvangcentrum en wat gebeurt er aan preventie om te voorkomen dat er steeds weer opnieuw meisjes op straat belanden?

Wegen zijn slecht begaanbaar
Frieda Billa is de betrokken sociaal werkster, die de contacten met de teruggekeerde meisjes onderhoudt en in 20 dorpen voor Kerk in Actie aan preventie werkt. We maken twee lange dagen tijdens ons bezoek aan de dorpen. Het wordt me al snel duidelijk dat de afstanden hier groot zijn tussen de dorpen. Niet zozeer in kilometers, maar wel in tijd, omdat de wegen naar de dorpen niet geasfalteerd zijn. 

Half jaar regenseizoen
Het regenseizoen (van mei t/m oktober) is inmiddels net ten einde. Na hevige regenval zijn de wegen al snel slecht begaanbaar en worden ze ook kapot gereden. Dat heeft een enorme impact op alles hier: kinderen en leraren kunnen lastig naar school komen, oogst kan niet vervoerd worden. Alles vertraagd of gaat niet door.

Half jaar droog seizoen
Bruiloften, begrafenisherdenkingen en festivals vinden dan ook vooral plaats in het droge seizoen (november t/m april). Dat is direct te merken: ik zie een poster hangen met een publieke uitnodiging voor een huwelijk. En vandaag is het overduidelijk Damba Festival: op dit moment klinkt er muziek, gezang en getrommel. We zagen onderweg overal mensen in hun mooiste kleding op pad gaan. En grote tenten waar mensen samenkwamen met muziek en trommels. De dorpshoofden op versierde paarden. Volgens Frieda zal er vanavond heel wat drank vloeien, ook in dit islamtische noorden…

Vertrouwen en medestanders krijgen
Bij ieder dorp waar we komen moeten we eerst het dorpshoofd groeten. Alleen met zijn steun kan Frieda het vertrouwen van de inwoners winnen. Ze legt contact met kerkleiders en imams en met invloedrijke jongeren. Ze zoekt in ieder dorp vrijwilligers die als een soort waakhond de kinderrechten in hun dorp bewaken. En dat is nodig, want veel kinderen gaan hier te vroeg naar school, trouwen te jong, vertrekken als puber naar de stad of blijken verhandeld te worden na rooskeurige beloften.

Veel problemen in de dorpen
We bespreken de problemen die de mensen hier hebben:

• “Door klimaatverandering hebben we nu te weinig regen en op andere momenten regent het te veel. Het vernietigt allebei onze gewassen. Daardoor hebben we te weinig te eten. En onze bronnen drogen op. Van de vijf waterputten werkt er nu maar een. Dat is te weinig.”
• “De scholen liggen te ver weg en leraren komen hier niet graag naar toe door het slechte wegdek en door gebrek aan schoon drinkwater.”
• “We kunnen onze kinderen niet in school houden. Soms zijn de leraren slecht en worden onze kinderen niet goed behandeld. Dan willen ze weg.”
• “We hakken onze bomen om, omdat we geld nodig hebben. En ook als we onze kinderen laten gaan, is dat vaak uit armoede. Het betekent niet dat we niet verantwoordelijk willen zijn voor onze kinderen. En soms is het wel goed als ze gaan, omdat ze onze families steunen.”
• “We hebben hier de laatste tien jaar geen verbeteringen gezien. Onze kinderen hebben hier geen toekomst. Maar als ze naar de stad gaan weten we soms niet waar ze zijn of ze keren terug met een baby en zijn heel erg veranderd.”
• “Als onze jongeren hier iets te doen hebben, hebben ze geen reden om weg te gaan.”

Samen aan oplossingen werken
Joseph van AG Care laat weten: “Wij komen hier niet om alles voor jullie op te lossen, maar om met jullie samen aan oplossingen te werken. Jullie moeten zelf ook dingen aanpakken en willen veranderen. Je kunt je geld besteden om een 3e vrouw te trouwen, maar je kunt ook je kinderen naar school sturen.”

Een 14-jarige getrouwd meisje
We spreken een jong meisje dat op haar 14^e zwanger al raakte en daardoor nu al getrouwd is. Dit soort meisjes krijgen de kans om een vak te leren. Ze wil graag kleding leren naaien. Ik kan het niet laten om haar 20-jarige man toe te fluisteren dat hij echt moet voorkomen, dat ze de komende jaren opnieuw zwanger raakt.

Teruggekeerde meisjes
Ook ontmoet ik drie jonge vrouwen die enige jaren geleden zijn teruggekeerd na hun verblijf in Accra en de training in het opvangcentrum van AG Care. Ze werken alle drie als kapster. Ze zijn er alle drie op vooruit gegaan, maar ik zie ook dat het nog een hele uitdaging is om hier voldoende betalende klanten te krijgen.

Jongeren op drift voor een betere toekomst
Het grootste punt is toch wel de jeugdwerkeloosheid hier. Net als veel andere Afrikaanse landen heeft Ghana een jonge bevolking. Bijna 58,5% is 25 jaar of jonger. Als zij geen werk of toekomst hebben, ontploft de zaak hier. Ze zetten hun leven op het spel, omdat ze niets te verliezen hebben. Je kunt het denigrerend ‘economische vluchtelingen’ noemen. Maar dit zijn jonge mensen die hun leven riskeren om van hun dorp naar een stad te gaan, waar ze de taal niet spreken. Of ze reizen dagenlang door de droge woestijn en belanden met een beetje geluk in Marokko, Algerije of Lybië. Of ze steken met bootjes de Middellandse Zee over en belanden met Gods hulp in Lampedusa. Of ze trekken door Europa en ze klimmen over hekken en ze kruipen in vrachtwagens. Alles om hun doel te bereiken: een beter leven voor zichzelf en hun familie. Niets menselijks is hen vreemd…

Florette, Tamale, 15 november 2019