Rahmoo verdient geld dankzij de spaargroep

In het Ethiopische dorp Hora Kore zijn sinds 2015 vrijwel alle oogsten mislukt door het uitblijven van regen. Rahmoo en haar familie zijn net als veel andere dorpsbewoners al jarenlang afhankelijk van voedselhulp van de overheid. Sinds een jaar doet zij mee aan een van de vijf spaargroepen, die opgezet zijn door de Ethiopische kerk met steun van Kerk in Actie. Daardoor kan zij kleine handeltjes opzetten, waarmee haar gezinsinkomen flink verbetert.

Suikerriet en geiten

Rahmoo kreeg een lening van de spaargroep die de Ethiopische kerk in haar dorp opzette: “Ik heb de eerste keer 1.500 birr (zo’n 45 euro) geleend van de groep. Daar heb ik een handeltje in suikerriet mee opgezet. Ik koop de suikerriet in een grotere plaats verderop tegen een lage prijs. Die verkoop ik hier op de markt met winst. Een deel van de winst besteed ik aan mijn gezin, van het andere deel koop ik weer nieuw suikerriet. Daarna heb ik een tweede keer geld geleend waarmee ik een zwangere geit kon kopen, die inmiddels een jong heeft gekregen. Het bokje heb ik verkocht, de geit heb ik gehouden. De melk van de geit gebruik ik om mijn kinderen te voeden. En over een tijdje wil ik mijn geit laten dekken, zodat ik meer jonge geitjes krijg. Die kan ik dan later als ze groter zijn verkopen. Onze situatie is er echt op vooruit gegaan sinds ik me aansloot bij de spaargroep. Voorheen had ik geen betaald werk, nu heb ik een inkomen.”

Spaargroepen

Per groep doen 25 vrouwen mee, die ieder 5 tot 20 birr per week bijdragen, afhankelijk van hun mogelijkheden. Om beurten mogen de vrouwen een bedrag van de spaargroep lenen, waarmee ze extra inkomsten kunnen verdienen. De lening betalen zij met een lage rente terug, zodat anderen ook kunnen profiteren. Rahmoo is er blij mee: “Ik maak alweer plannen voor mijn derde lening. Ik wil mijn handel in suikerriet uitbreiden met graan. Andere vrouwen gaan bijvoorbeeld injera’s (Ethiopische brood-pannenkoeken) maken die ze verkopen, of ze zetten een handeltje op in zeep en andere toiletartikelen. We worden begeleid door Fate Umar. Zij leert ons lezen en schrijven, want dat kunnen veel vrouwen in ons dorp niet. Ook geeft ze ons les in boekhouden en leert ze ons hoe je een winstgevende handel opzet. Ik heb erg veel geleerd! Wat ook fijn is, is dat we een deel van ons geld opzij zetten voor een hulpfonds. Als iemand van onze groep bijvoorbeeld dringend medicijnen nodig heeft, kunnen we daaraan meebetalen. We hebben een penningmeester die bijhoudt hoeveel er in kas zit en hoeveel er uitgeleend is. Zij zorgt ervoor dat een deel van ons geld op de bank wordt gezet.”

Landbouw met irrigatie

Rahmoo's man Mohamed is boer. Hij heeft al jaren geen oogst meer gehad. “Ons dorp heeft extra veel pech. Op sommige plaatsen in deze streek valt af en toe wel regen. Maar bij ons is het al vier jaar achter elkaar vrijwel droog. In april viel weer zo weinig regen, dat mijn hele sesam oogst mislukt is. De uitgedroogde planten geven we te eten aan de koeien. Maar voor onszelf had ik niks. In 2015 heb ik voor het laatst kunnen oogsten. Daarna heb ik ieder jaar wel land ingezaaid, maar kwam er niets op. We zijn daarom afhankelijk van voedselhulp. We krijgen elke 2 maanden 50 kg maïs en 1 liter olie. Dat is niet genoeg voor ons gezin met twee kinderen. Helaas is de overheid sinds 3 maanden gestopt met voedselhulp, dus nu komen we nog meer tekort. Ik werk regelmatig als seizoenarbeider op de koffieplantages zo’n 300 kilometer verderop. Maar dan ben ik een hele tijd van huis en kan ik niet voor mijn gezin zorgen. Bovendien heb ik bij mijn eerste vrouw ook nog zes kinderen waar ik voor moet zorgen. Vorig jaar is de kerk in mijn dorp gestart met landbouw met irrigatie. Ik wil daaraan graag aan mee gaan doen. Dan kan ik samen met andere boeren hier in het dorp groenten gaan verbouwen op geïrrigeerde akkers. Ik heb gehoord dat de opbrengst van de eerste oogst goed was en zelfs winst opleverde. Als ik meedoe kan ik bij mijn gezin blijven en meer verdienen dan ik nu doe.”

Grote droogte

Vroeger was Mohamed veehoeder. Daar moest hij noodgedwongen mee stoppen. “Tot 2006 konden we best goed rondkomen van onze koeien, net als vrijwel iedereen in ons dorp. We hadden genoeg water en graslanden voor onze koeien, zo’n 30 kilometer om ons heen. Toen in 2006 de grote droogte kwam, hadden de koeien geen eten en een tekort aan water. Veel koeien gingen dood. De rest moesten we verkopen om zelf eten te kunnen kopen. We hebben altijd wel wat gewassen geteeld, zoals sorghum, maïs en teff om zelf te eten. Nadat ik al mijn vee ben kwijt geraakt, ben ik meer aan landbouw gaan doen. Maar dat is nooit voldoende geweest om een goed inkomen te verdienen. Het was vaak niet eens voldoende om mijn vrouwen en kinderen te voeden. De vader van Rahmoo, Kedir Abdulahi, komt op bezoek en neemt deel aan het gesprek: “Als je de situatie van nu vergelijkt met die van meer dan twintig jaar geleden is dat zo’n enorm verschil. In die tijd waren er meer bomen en graslanden en was deze streek best groen. We woonden hier toen met veel minder mensen en de kuddes koeien waren ook niet zo groot als later. Hoe meer mensen er kwamen, hoe groter de druk op ons land. Bomen werden gekapt om huizen te bouwen, voor brandhout en ook om landbouwgrond aan te leggen. Langzaamaan is het steeds droger en heter geworden, terwijl we de voorraad water en de graslanden met steeds meer mensen moesten delen. Vroeger waren er vier regenseizoenen per jaar en viel er genoeg regen. Nu hebben we meestal nog maar één regenseizoen per jaar, en dan valt er niet eens genoeg regen om onze gewassen in te zaaien.” Mohamed sluit af: “We zijn nu al meer dan tien jaar afhankelijk van voedselhulp. Daar wil ik verandering in brengen! Landbouw met irrigatie zou wel eens de toekomst kunnen zijn. ”

In de Ethiopische regio Bale is al zeker vier jaar nauwelijks regen gevallen. Oogsten mislukken jaar na jaar en veel gewassen kampen met ziektes. Kerk in Actie heeft in deze streek een proef opgezet met als voornaamste doel: mensen niet meer afhankelijk laten zijn van voedselhulp. Met hulp van de Ethiopische kerk worden allerlei maatregelen genomen, zoals landbouw met irrigatie en met gewassen die bestand zijn tegen droogte. Maar ook helpen we mensen aan andere bronnen van inkomsten, zodat ze minder kwetsbaar zijn als de oogst tegenvalt.

(Met dank aan Mariken Stolk, foto’s Johannes Odé)