‘In deze stad ben je altijd alert’
Mirjam werkt als studentenbegeleider aan de Haigazian Universiteit in Beiroet en vertelt over haar belevenissen. In gesprekken met jonge studenten merkt ze hoe zwaar deze tijd op hen drukt. “Hier in Beiroet ben je altijd alert.” Toch is haar boodschap steeds weer: ook nu kun je een lichtbrenger zijn.
“Een meisje stapt mijn kantoor binnen, onaangekondigd. Of ze met me kan praten. Dat kan uiteraard. Ze vertelt dat ze last heeft van uitstelgedrag. Ik vraag waar ze woont. Ze woont in het stadsdeel Dahieh. Deze wijk werd in 2006 platgebombardeerd. Ze is zwartgesluierd, heeft vriendelijke ogen en een heldere blik. Ze vertelt dat ze ‘s nachts, als het donker en stil is geworden, begint met schoonmaken. Elke dag moet alles weer schoon. Ik vraag haar wat er zoal in haar omgaat.
‘De oorlog in Gaza.’
‘Wat nog meer?’
‘De oorlog in het zuiden van Libanon. De beschietingen in mijn wijk, de wapens.’
Ik schrijf wat zij zegt op een whiteboard, en wacht op wat haar van het hart moet.
‘De explosie in de haven van Beiroet. De aardbeving. Tot op de dag van vandaag voel ik me shaky.’
‘Is er meer?’
‘De politieke en financiële instabiliteit. Mijn familie, die naar het buitenland is verhuisd.’
Een gebroken hart
Ze vertelt dat ze expliciete filmpjes op social media kijkt, van mensen die ten zuiden van ons op allerlei manieren sterven. Ik vraag waarom ze dat doet. ‘Uit schuldgevoel. Ik kan hen niet helpen, dus ik kan tenminste alles bekijken.’
We praten over de link tussen de chaos in het Midden-Oosten en het schoonmaken. Het is het enige dat ze in eigen controle heeft. ’s Ochtends is ze uitgeput en begint de cirkel opnieuw. Ze zegt dat haar hart gebroken is en dat ze niet begrijpt waarom mensen elkaar doden op de manier waarop het nu gaat. ‘Schiet elkaar dan meteen dood.’
Surrealistisch
De spanning in Libanon is groter in vergelijking met twee jaar geleden, toen ik hier arriveerde. Onlangs werd een christelijke politicus uit Byblos vermoord door een ‘Syrische bende’. De dagen erna voelden als een surrealistisch boek. Er ging een filmpje rond van een Libanees op een scooter, met een megafoon in zijn hand: ‘Alle Syriërs moeten uiterlijk vrijdag hun huizen verlaten.’ De Syrische man die mij soms helpt met klusjes is ondergedoken en van plan terug naar zijn thuisland te reizen. Best begrijpelijk na het zien van andere filmpjes waarin te zien is dat Syriërs in elkaar worden geslagen. De gemiddelde Libanees is er helemaal klaar mee.
Een lichtbrenger zijn
‘Had God me maar in een andere eeuw neergezet’, verzucht de studente. ‘Een andere plaats, een ander land.’
Ik vraag haar: ‘Hoe denk je dat het leven van een student van jouw leeftijd in Nederland eruitziet?’
‘Die persoon heeft een leven’, zegt ze, ‘hij of zij leeft.’
Ik vraag haar een brief aan een imaginaire vriend in Nederland te schrijven, te noteren hoe haar leven er tot nu toe uitzag, alle explosies en bedreigingen inbegrepen.
Dat idee geeft ruimte in haar hoofd. En ik vertel haar dat, hoe controleloos het leven in het Midden-Oosten ook kan aanvoelen, zij op haar plek kleine veranderingen kan brengen. Ze kan een Edison van haar tijd zijn, een brenger van licht.
Zij gelooft in God, ik geloof in God. Zij een vrouw uit een sjiitisch gezin, ik een vrouw uit het Westen. Ik kijk haar aan en zeg dat deze God van haar houdt en dat ze alles aan Hem kan adresseren.
Altijd alert
Soms rijd ik met een zwaar hart door Beiroet. Mensen die zwaar gefrustreerd claxonneren laat ik aan me voorbijgaan. De bedelende kinderen bij de stoplichten vallen niet langer op. Een militair met een groot wapen geeft me een stopteken. Ik word steeds beter in angst kanaliseren. In deze stad sta je altijd aan, ben je alert, schat je voortdurend in. Deze stad met een turbulent maar ook prachtig verleden. De bekende Libanese zangeres Fayrouz weet altijd de juiste snaar te raken, ook als ze zingt over Beiroet:
To Bayrouth
A greeting from my heart to Beirut
kisses to the sea and to the houses
(..)
So how does her taste become? A taste of fire and smoke
Glory from the ashes to Beirut
My city has turned out her lamp
(..)
You are mine, you are mine.
Lees meer van Mirjams belevenissen in Beiroet:
